Kontakt
Sukces każdego projektu związanego z krytowalutami w dużym stopniu zależy od tokenomii. Ale co dokładnie oznacza ten termin?
Powstałe z połączenia słów „token” i „ekonomia”, pojęcie tokenomia obejmuje wszystkie elementy, które sprawiają, że dana kryptowaluta jest cenna i interesująca dla in westorów. Takimi elementami są np. podaż tokena, sposób, w jaki jest emitowany, a także jego użyteczność.
Tokenomia jest ważną kwestią, jaką należy rozważyć przed dokonaniem inwestycji, ponieważ ostatecznie projekt, który zachęca do zakupu i długoterminowego trzymania tokenów w sposób inteligentny i poprzez dobrze zaprojektowane zachęty, ma większe szanse na przetrwanie i osiągnięcie lepszych wyników niż projekt, który nie może pochwalić się sprawnym ekosystemem, zbudowanym wokół jego tokena. Prawidłowo zbudowana platforma zwiększa szansę na zapewnienie wysokiej podaży w długim terminie, ponieważ przyciąga do projektu inwestorów, co przekłada się na wzrost cen.
W związku z tym, uruchamiając projekt, założyciele i deweloperzy muszą dokładnie rozważyć tokenomię natywnej kryptowaluty, jeśli chcą, aby ich projekt był atrakcyjny dla inwestorów i osiągnął sukces.
Struktura ekonomii kryptowaluty determinuje instrumenty motywacyjne, które zachęcają inwestorów do kupowania i trzymania określonego coina lub tokena. Podobnie, jak pieniądze fiducjarne, każda kryptowaluta ma własną politykę monetarną.
Tokenomia determinuje dwa aspekty kryptoekonomii: zachęty, które określają sposób dystrybucji tokena, oraz użyteczność tokenów, która wpływa na ich podaż. Popyt i podaż mają ogromny wpływ na cenę, a wartość projektów, które oferują odpowiednie zachęty, może wzrastać bardzo szybko.
Poniżej znajduje się opis głównych zmiennych, których zmiana wpływa na tokenomię:
Wszystkie te decyzje podejmowane są na poziomie protokołu, a większość tokenomii integrowana jest z kodem komputera kryptowaluty przez tworzących ją deweloperów.
Zanim kryptowaluta zostanie wyemitowana, jej tokenomia jest często określana we właściwym whitepaper – dokumencie, który w sposób szczegółowy opisuje funkcje oferowanej kryptowaluty, jak również sposób jej działania oraz stojącą za nią technologię.
Jako przykład weźmy tokenomię ekosystemu Terra, opisaną w dokumencie whitepaper z 2019 roku. Projekt opisywany jest jako sieć stablecoinów – tokenów, które utrzymują stabilną wartość za pomocą rezerwy aktywów lub sprytnego algorytmu.
Jeden z głównych stablecoinów ekosystemu Terra, TerraUSD (UST), opiera się na skomplikowanej sieci arbitrażystów, którzy błyskawicznie wymieniają UST na inny token ekosystemu Terra, tzn. token LUNA, aby stale utrzymywać cenę UST na poziomie zbliżonym do 1 USD. Ten złożony system tokenomii jest atrakcyjny dla inwestorów, ponieważ stwarza możliwość łatwego generowania zysków przy niskim ryzyku poprzez handel arbitrażowy. Dodatkowo stablecoin UST może być używany na różnych platformach handlowych do blokowania zysków w dolarach amerykańskich, gdy warunki rynkowe są niestabilne.
Czytaj dalej: Handel arbitrażowy krytowalutami: Jak generować zyski obarczone niskim ryzykiem (ENG)
Powyższa lista wskazuje fundamenty tokenomii, ale to dopiero początek. Kryptowaluty umożliwiają swoim twórcom wdrożenie w zasadzie dowolnej teorii gier.
Wiele tokenów to tak zwane tokeny użytkowe (ang. utlility tokens), co oznacza, że pełnią określoną funkcję w danym ekosystemie – np. token AMP stosowany jest w zdecentralizowanym systemie powierniczym, a token DeFi Pulse Index, emitowany przez Index Coop, stanowi podstawę akcyjnego indeksowego funduszu powierniczego dla najlepszych tokenów DeFi.
Teoria gier jest koncepcją ekonomiczną, która zakłada, że traderzy są racjonalnymi uczestnikami rynku, którzy, jeśli otrzymają określone zachęty, ostatecznie dokonają optymalnego wyboru (np. będą stake'ować ETH, aby uzyskać wysoką stopę zwrotu, kopać bitcoiny itp.). Dla przykładu porównajmy dwie skrajnie różne koncepcje tokenomii: Olympus DAO, tzn. kontrowersyjny projekt zdecentralizowanej rezerwy walutowej, z Loot – grą opartą na tokenach NFT w formie wypełnionych kart postaci, stworzoną przez Doma Hofmanna – przedsiębiorcę, programistę, a także współtwórcę serwisu do publikowania filmów Vine.
W ciągu ostatnich kilku lat posiadacze tokenów mieli możliwość głosowania za pomocą tokenów nad zasadami definiującymi ekonomię kryptowaluty za pośrednictwem zdecentralizowanych autonomicznych organizacji (Decentralized Autonomous Organizations, DAO). DAO może głosować np. nad zmianą liczby tokenów emitowanych dla stakerów – osób, które zastawiają tokeny w celu walidacji transakcji.
Na przykład Olympus DAO stworzyła swego rodzaju duży zdecentralizowany fundusz rynku pieniężnego, na którym osoby, które chciały tworzyć wiarygodną rezerwę walutową, uzyskiwały korzyści z tytułu dodatkowych funduszy, dołączających do puli. Według modelu teorii gier tego projektu (spopularyzowanego poprzez mem (3,3)) najbardziej racjonalnym wyborem było stake'owanie OHM w automatycznym protokole łączącym, stanowiącym część tego protokołu.
Wynikało to z tokenomii wspomnianego protokołu – stake'owanie OHM wzmacniało zdecentralizowaną rezerwę walutową, umożliwiając osobom kupowanie większej ilości obligacji. Jeśli wszyscy sprzedaliby OHM, wpłynęłoby to cenę protokołu, co odbiłoby się na posiadaczach tego tokena. W taki sposób tokenomia protokołu zachęcała osoby do kupowania i stake'owania tego tokena.
Tokenomia nie zawsze działa zgodnie z planem. W końcu wiele osób sprzedało tokeny OHM po tym, jak inwestorzy korzystający z puli płynności OHM na zewnętrznej platformie ulegli likwidacji. To doprowadziło do radykalnego spadku ceny, a w konsekwencji odstraszyło innych inwestorów od tokena.
Z drugiej strony mamy Loot – projekt NFT stworzony przez Hofmanna. Tokenomia projektu umożliwiała zakupienie Loot każdej osobie w dniu premiery; 10 000 kart postaci, które zawierały listę przedmiotów, które miałyby być używane przez postaci w jeszcze niestworzonej grze, sprzedały się niemal natychmiast. Tokenomia gry Hofmanna opierała się na niskiej podaży; ponieważ kart postaci było jedynie 10 000 i były mocno promowane na Twitterze, ich wartość ogromnie wzrosła.
W dzisiejszych czasach zarządzanie odgrywa bardzo ważną rolę w tokenomii. Wiele tokenów pełni funkcję tzw. tokenów zarządzających (ang. governance tokens), co oznacza, że ich właściciele otrzymują prawa do głosowania, a tym samym wpływ na przyszłe zasady i decyzje dotyczące projektu. Wszystko to w imię decentralizacji – decyzje dotyczące prowadzenia platformy podejmowane są przez posiadaczy tokenów, a nie przez scentralizowaną grupę deweloperów.
Tokeny zarządzające należy traktować jak udziały w spółce akcyjnej, ale takiej bez prezesa.
Działanie platform DeFi oparte jest na DAO – systemach zarządzania opartych na tokenach zarządzających. Posiadacze tokenów mogą głosować w każdej sprawie: Na przykład, w momencie pisania tego artykułu, DAO Uniswap dyskutowała nad tym, czy wdrożyć Uniswap V3 do łańcucha proof-of-stake Polygon i sieci Gnosis Chain.
Tokenomia w ogromnym stopniu decyduje o sukcesie projektu; tak jak lekkomyślny prezes może zatopić spółkę, złe decyzje mogą zniszczyć najlepsze projekty DeFi.
W ostateczności zawsze możliwe jest wymuszenie nowego planu tokenomii poprzez „hard forking” kryptowaluty – proces kopiowania bazy kodu blockchaina w celu wprowadzenia niekompatybilnych wstecznie zmian i przeniesienia starych kryptowalut i walidatorów do nowej sieci.
Materiał jest tłumaczeniem, na podstawie wpisu Roberta Stevensa, na portalu Coindesk.com
